Nhiễu động máy bay (“air turbulence”) là một hiện tượng khi máy bay bị rung lắc do sự thay đổi đột ngột trong luồng khí. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, nhiễu động có thể khiến hành khách cảm thấy bất an, gây chân thương hoặc ảnh hưởng đến an toàn chuyến bay. Cùng thuvienvatly tìm hiểu ngay.

Nguyên nhân gây nhiễu động máy bay
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra nhiễu động máy bay, trong đó phổ biến nhất là:
- Nhiễu động khí quyển: Đây là hiện tượng xảy ra khi có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, áp suất hoặc độ ẩm trong khí quyển. Luồng khí nóng và lạnh giao thoa nhau sẽ tạo ra các dao động không đồng đều, dẫn đến nhiễu động.
- Nhiễu động do dòng khí phản lực (jet stream): Dòng khí phản lực là các luồng gió mạnh di chuyển ở độ cao lớn, thường đạt tốc độ hàng trăm km/h. Khi máy bay bay qua hoặc gần khu vực này, sự thay đổi đột ngột về tốc độ và hướng của luồng khí có thể gây nhiễu động.
- Nhiễu động không khí trong: Nhiễu động không khí trong (clear air turbulence – CAT) xảy ra ở độ cao lớn, thường trong điều kiện trời quang mây tạnh. Loại nhiễu động này khó phát hiện vì không có dấu hiệu bằng mắt thường hoặc radar.
- Nhiễu động do địa hình: Khi máy bay bay gần các khu vực có địa hình phức tạp như núi cao, luồng không khí bị chặn lại và chuyển hướng, gây ra nhiễu động. Hiện tượng này thường xảy ra khi máy bay cất cánh hoặc hạ cánh.
- Nhiễu động do thời tiết xấu: Mưa bão, giông lốc, và các hiện tượng thời tiết cực đoan khác thường gây ra nhiễu động mạnh. Các luồng khí di chuyển không ổn định trong những điều kiện này có thể khiến máy bay rung lắc dữ dội.
- Nhiễu động do tác động từ máy bay khác: Khi hai máy bay bay gần nhau, luồng không khí bị khuấy động từ cánh của máy bay phía trước có thể ảnh hưởng đến máy bay phía sau, gây ra nhiễu động.
Các mức độ nhiễu động máy bay
Nhiễu động máy bay được chia thành ba cấp độ chính:
- Nhẹ: Hành khách chỉ cảm nhận rung lắc nhẹ, tương tự như cảm giác di chuyển trên một con đường gồ ghề. Máy bay không bị lệch hướng và không ảnh hưởng đến an toàn của chuyến bay. Trong trường hợp này, hành khách thường không cần lo lắng và phi công không cần điều chỉnh đường bay.
- Trung bình: Ở mức độ này, nhiễu động có thể gây khó chịu cho hành khách và phi hành đoàn. Máy bay có thể rung lắc mạnh hơn và gây ảnh hưởng nhẹ đến thiết bị hoặc đồ vật không được cố định. Mặc dù vẫn nằm trong tầm kiểm soát, phi công có thể điều chỉnh độ cao hoặc thay đổi đường bay để giảm thiểu tác động. Hành khách có thể cảm thấy hơi lo lắng, nhưng nếu tuân theo các hướng dẫn an toàn như thắt dây an toàn, nguy cơ bị thương sẽ rất thấp.
- Mạnh: Đây là mức độ nghiêm trọng nhất. Rung lắc dữ dội có thể khiến đồ vật rơi khỏi giá đỡ hoặc làm đổ nước uống và thức ăn. Trong một số trường hợp, hành khách hoặc phi hành đoàn có thể bị chấn thương nếu không thắt dây an toàn đúng cách. Phi công phải thực hiện các biện pháp khẩn cấp như đổi hướng bay hoặc giảm tốc độ để vượt qua khu vực nhiễu động. Những trường hợp này thường được thông báo trước để hành khách chuẩn bị.

Ảnh hưởng của nhiễu động đến chuyến bay
- An toàn bay Nhiễu động mạnh có thể gây nguy hiểm cho hành khách nếu không có biện pháp bảo vệ đúng cách, như thắt dây an toàn. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, máy bay có thể chịu áp lực lớn, ảnh hưởng đến khung máy bay.
- Tâm lý hành khách Hành khách thường cảm thấy lo lắng hoặc sợ hãi khi trải qua nhiễu động, đặc biệt là những người lần đầu bay hoặc mắc chứng sợ máy bay.
- Hiệu quả kinh tế Nhiễu động có thể làm tăng chi phí vận hành do phi công phải điều chỉnh độ cao, tốc độ, hoặc đường bay để tránh khu vực nguy hiểm. Ngoài ra, nó còn có thể gây chậm trễ và ảnh hưởng đến lịch trình bay.
Cách phòng tránh và giảm thiểu tác động của nhiễu động máy bay
- Vai trò của phi công: Phi công đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho chuyến bay. Họ chịu trách nhiệm điều khiển máy bay một cách chính xác, dựa trên các dữ liệu kỹ thuật và tình hình thực tế. Ngoài việc lập kế hoạch bay và theo dõi radar để tránh khu vực thời tiết xấu, phi công còn phản ứng kịp thời khi gặp nhiễu động hoặc sự cố bất ngờ
- Biện pháp cho hành khách: Hành khách có thể áp dụng một số biện pháp để đối phó với nhiễu động máy bay một cách hiệu quả. Đầu tiên, luôn tuân thủ hướng dẫn từ phi hành đoàn và giữ bình tĩnh trong mọi tình huống. Hãy đảm bảo rằng dây an toàn được thắt đúng cách để bảo vệ bản thân khỏi chấn thương do rung lắc
- Lựa chọn đường bay và thời gian: Các hãng hàng không thường chọn các đường bay ít có khả năng xảy ra nhiễu động. Bay vào ban ngày thay vì ban đêm cũng có thể giúp giảm nguy cơ gặp nhiễu động không khí trong.

Lời khuyên dành cho hành khách
- Giữ bình tĩnh: Khi gặp nhiễu động, điều quan trọng nhất là hành khách cần giữ bình tĩnh. Hiện tượng này thường chỉ kéo dài trong thời gian ngắn và rất hiếm khi gây nguy hiểm. Đừng hoảng loạn, hãy tin tưởng vào kỹ năng của phi công và sự an toàn của máy bay.
- Chuẩn bị trước: Nếu bạn dễ bị lo lắng hoặc căng thẳng khi bay, hãy chuẩn bị sẵn các vật dụng giúp phân tán sự chú ý như tai nghe, sách, hoặc một bộ phim yêu thích. Những hoạt động này có thể giúp bạn quên đi cảm giác khó chịu do nhiễu động.
- Thắt dây an toàn đúng cách: Luôn đảm bảo rằng dây an toàn được thắt đúng cách, không quá lỏng hoặc quá chặt. Điều này sẽ giúp bạn giữ an toàn và tránh bị chấn thương trong trường hợp máy bay rung lắc mạnh. Ngay cả khi đèn báo hiệu đã tắt, bạn vẫn nên duy trì thắt dây an toàn khi ngồi tại chỗ
Kết luận
Nhiễu động máy bay là hiện tượng phổ biến nhưng thường không quá nguy hiểm nếu có biện pháp phòng tránh và xử lý kịp thời. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân, các biện pháp an toàn và giữ vững tâm lý, hành khách và phi hành đoàn có thể đảm bảo chuyến bay diễn ra an toàn và thoải mái.